Test
Praat jij wel eens met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt?
Zelfregie kan van onschatbare waarde zijn voor mensen wanneer je een ander kunt helpen met jouw eigen ervaring. Iedereen heeft in zijn leven wel iets meegemaakt dat helpend voor een ander kan zijn.
Wat is uw boodschap bij dat niet-alledaagse woord Zelfregietool?
‘Heb je behoefte aan een luisterend oor, maar weet je niet waar je terechtkan? Of moet je lang wachten totdat er echt naar jou wordt geluisterd? Wij kunnen voor jou op zoek gaan naar iemand met dezelfde ervaring. Praten met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt, helpt.’
Het vinden van mensen die tobben met vragen in soms de uithoeken van de maatschappij, lijkt mij een uitdaging. Welke instrumenten gebruikt u om hen te bereiken?
‘We bereiken mensen via sociale media, podcasts, dagbladen en er is de zelfregietoolwebsite.’
Dat leidt regelmatig tot mooie reacties. “Het was fijn om eens te praten met iemand die hetzelfde meemaakt. Door mijn chronische ziekte voel ik me vaak een last. Ik wil niet de ziekte zijn, want ik ben meer dan dat. Daardoor voel ik me alleen en onbegrepen. Door met iemand te praten, weet je dat je niet de enige bent.”
Bevlogen en betrokken óók als vrijwilliger
Meer dan tien jaar is Anja (62) met veel plezier vrijwilliger en op vele fronten. In haar oorspronkelijke ‘werkleven’ was ze fysiotherapeute en runde ze een praktijk in Venray.
Maar toen 21 jaar geleden MS bij haar geconstateerd werd wist ze dat hierdoor haar reguliere ‘werkende leven’ ten einde zou lopen. Toch heeft ze het nog 10 jaar volgehouden. Op het laatst met hangen en wurgen.
‘Stoppen met werken betekent voor mij niet zonder bezigheid zitten; ik wilde invulling hebben – ook na mijn werkend bestaan’
Tussentijds had ze al om zich heen gekeken en vrijwilligerswerk gevonden bij patiëntenvereniging Freya. Een vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen. Dus toen ik in 2013 stopte met werken zat ik niet zonder bezigheid maar ging ik meteen verder. Op een heel ander vlak en een andere manier, als bestuurslid. Voordat mijn maximale termijn eindigde ben ik ook van hieruit tijdig verder gaan kijken.
‘Burgerkracht Limburg en Zuyd Hogeschool; er is zoveel waar je je steentje aan kunt bijdragen en: wie op zoek is vindt wat!
“In de krant zag ik een vacature als vrijwilliger bij het voor Huis voor de Zorg. Er werden patiëntvertegenwoordigers gezocht waarbij ook de mogelijkheid werd geboden om hiervoor een korte opleiding te volgen. Dat paste wel in mijn straatje. Ik heb gesolliciteerd en rolde daarna van het één in het ander. Inmiddels ben ik aan de slag bij Burgerkracht Limburg waar ik onder andere betrokken raakte bij projecten als MS Zorg Plus en PxZorg (een visie op hoe verschillende organisaties gezamenlijk zorg organiseren in Noord-Limburg, sámen met de patiënt). Ook bij Zuyd Hogeschool kon ik aan de slag en werk ik al langdurig mee in verschillende projecten zoals een project fysiotherapie. In dit project proberen we het oefenen van mensen na een hersenbloeding te verbeteren. Zo is er bijvoorbeeld een set kaarten ontwikkeld om fysiotherapeuten te helpen met het zich eigen maken van nieuwe methodes. Indirect blijf ik op deze manier betrokken met mijn arbeidsverleden”.
Een ander project waar Anja warm voor loopt is het prijswinnende project ‘Zie en hoor de cliënt’, een logopedieproject waar ze samen met het onderzoeksteam van Zuyd Hogeschool onderzocht hoe je vragenlijsten effectief kunt inzetten. Daarbij houden we rekening met patiënten die taalverwerkingsproblemen (afasiepatiënten) hebben.
Afronden, een prijs winnen en meteen weer verder kunnen gaan
“We probeerden dus om communicatie te verbeteren. Dat is goed gelukt. Het project won een ‘Open Science Award’ en werd na afronding breder getrokken. Het vervolg hierop is het project: ‘Nu begrijp ik je! (en ja: ik doe mee). Dit project wil bijdragen aan een inclusieve samenleving. Ook een gemeente en een woningbouwvereniging zijn inmiddels bij het project betrokken. Naast taal wordt nu ook serieus naar bejegening gekeken Daar komen concrete zaken uit. Zo heeft de woningbouwvereniging hun vragenlijst al flink kunnen verbeteren. Uit het project komen richtlijnen en tips naar voren om (nog beter) te communiceren met (kwetsbare) burgers. Het project moet iets opleveren en dat doet het ook. Er komen hele praktische zaken aan het licht waar we ons voordeel mee kunnen doen. Zo zijn er zijn meerdere en helderder brieven geformuleerd, die toegankelijk en uitnodigend zijn gemaakt, maar vooral op het organisatorische vlak zijn nog heel wat hobbels te nemen. Een uitdaging!”
Van professional naar vrijwilliger; mijn intrinsieke motivatie is hetzelfde als vroeger:
‘Ik wil de zorg verbeteren!’
“Voor mij betekent vrijwilliger zijn invulling ná mijn werk. Ik ben 100% arbeidsongeschikt verklaard, ontvang een uitkering en vind dat ik best wat terug mag doen voor de maatschappij. Mijn interessegebied is groot. Ik haal er veel voldoening uit, vind het leuk om te doen. Mijn intrinsieke motivatie is dezelfde als vroeger. Ik wil zorg verbeteren. Vroeger was ik een praktijkmens en had direct contact met patiënten. Nu is dat meer overkoepelend, abstracter en op afstand, maar nog steeds probeer ik zorg een beetje beter te maken. Dat betekent soms een lange adem hebben en kan frustrerend zijn, maar blijft nog steeds boeiend en de moeite waard”.
Vrijwilligerswerk en de toekomst.’ Kom de jonge mensen tegemoet en zet projectmatiger in. Alles wat je kunt bijdragen is goed. Het hoeft niet allemaal zo moeilijk, áls het maar meerwaarde heeft’
“Hoe we in de toekomst effectief met het vrijwilligerstekort om kunnen gaan? ‘Het wordt vaak gezien als een opgave maar het levert jezelf ook zoveel op. Vrijwilligerswerk kun je doen op verschillende niveaus. Je lang aan iets verbinden is niet meer van deze tijd. Kom jonge mensen tegemoet en zet ze projectmatig in, dan is het te overzien. Vrijwilliger zijn is niet iets wat opgelegd moet worden. Vrijwilligerswerk moet behapbaar blijven. Zoek iets dat bij je past. Ik vind het leuk om mensen te inspireren en wordt zelf ook geïnspireerd. Het is leuk om met jonge mensen te werken, want die kijken anders. Als vrijwilliger voor de hersenstichting kom ik veel jonge mensen tegen. Mensen met een niet aangeboren hersenafwijking en wat die allemaal nog doen…
Dat ontroert, maar inspireert me ook. Petje af. Mooie wisselwerking. Generatiekloof op sommige dingen? Ja, ouderen voelen zich vaak plichtmatig betrokken. Jongeren denken daar anders over”.
Ga jij nog een poosje verder als vrijwilliger?
“Jazeker (lachend). Ik kan nog wel even door. Ik ben aan een studie begonnen en doe onderzoek naar patiënten participatie. Dat is ingewikkeld maar vanuit mijn achtergrond is het makkelijker om me in te leven. Ik zit nu aan de patiëntenkant, maar snap ook waar onderzoekers en zorgverleners tegen aan lopen. Voorlopig ben ik daar nog wel even zoet mee omdat het niet meer zo snel gaat vanwege het energiepeil. Gelukkig kan ik mijn eigen tijd indelen want soms is het moeilijk om de juiste balans te houden. Ik vind zoveel leuk en loslaten is moeilijk. Maar ik krijg energie wanneer iets me lukt. Vrijwilligerswerk verrijkt je.
Voor mezelf voeg ik daaraantoe: ‘denk in mogelijkheden’; eigenlijk mijn levensmotto!”
‘Zijn wie je bent. Beter kun je volgens mij niet worden.’
‘Zijn wie je bent’ dat is de naam van mijn praktijk in Hegelsom. Daar is alles mee gezegd en dat is ook wat Positieve Gezondheid uitdraagt. Soms gaat het leven moeizaam dat het even niet meer lukt. Onverwacht word je met tegenvallers, problemen, verlies geconfronteerd waardoor je jezelf opnieuw uit moet vinden. Dat gaat met vallen en opstaan. Iedere dag opnieuw ervaar ik in mijn contact met cliënten dat ‘gezond zijn’ meer is dan de afwezigheid van ziekte. Het gaat ook om meedoen in de maatschappij, zingevend bezig zijn en je nuttig voelen.
Én het gaat ook om de vraag ‘Leef je je leven zoals JIJ dat belangrijk vindt en waarin JIJ tot je recht komt, met alles wat je leven je toebedeeld’? Dát onderzoeken en jezelf onder de loep nemen, de (soms pijnlijke) zelfreflectie en ontdekken dat je een keuze hebt. Een keuze om te blijven doen wat je altijd deed óf om het anders te gaan doen.
Op deze manier word je als vanzelf meer naar positieve gedachten toe getrokken. Het is mooi om dan te zien dat mensen ontdekken dat ze meer zijn en kunnen dan ze voor mogelijk houden. Het gedachtengoed van Positieve Gezondheid is daarbij een goede leidraad. Door (soms spannende) stappen te zetten, te groeien leer je je eigen keuzes weer te vertrouwen.
Een duurzame verandering die je uit jezelf teweegbrengt.
Rouwverwerking
In mijn praktijk bied ik ook hulp bij rouwverwerking. We denken bij Verlies vaak aan het overlijden van een dierbaar persoon. Verlies heeft echter veel gezichten, denk maar aan verlies van Gezondheid, Vertrouwen, Veiligheid, Geloof, Hoop, toekomstperspectief en Vanzelfsprekendheid.
Dit alles kan maken dat het moeilijk is om de draad weer op te pakken. Hoe meer pijn het doet om ergens aan te denken, des te meer je soms de neiging hebt om het weg te drukken. Dat werkt mogelijk tijdelijk maar komt vaak als een boomerang terug op je bord.
Wat meespeelt is wat je van huis uit hebt meegekregen, je opvoeding en wat je geleerd hebt. Mogelijk ben je als kind een keer gestraft, afgewezen of genegeerd bij het tonen van emoties. Zonder daar overigens een oordeel over te hebben want dingen gaan zoals ze gaan. Heb je in je nest van herkomst de taal van het ‘voelen’ geleerd? Was er ruimte om over tegenslag, verandering en verlies te praten. En niet alleen over praten maar ook beleven, onderzoeken, erkennen? Werd het gezien, mocht het er zijn?
Het gaat erom om te zien wat je in ‘je nest van herkomst’ bent tegengekomen én welk verhaal jíj daar zelf van hebt gemaakt.
Het begint altijd met je verhaal en de bewustwording dat we ‘in dat nest’ heel veel hebben gekregen en ook hebben gemist. Meestal wordt er dan ergens wel een zaadje geplant waardoor je verder kunt.
Door het bieden van veiligheid, vertrouwen, te laten, te luisteren en vooral de ander in diens proces te laten, diens eigen onderzoek te laten doen.
Informele zorg wordt steeds belangrijker. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op inwoners om zelf regie te nemen over hun leven en ook zorg te dragen voor elkaar. De afgelopen 3 jaar hebben wij vanuit Burgerkracht Limburg gewerkt aan het versterken van de samenwerking tussen de formele- en de informele zorg in de Mijnstreek. Dit project is mede mogelijk gemaakt door VEZN, met financiering van CZ
Dit hebben we gedaan vanuit de drie pijlers van informele zorg: Mantelzorg, Zelfregie en Vrijwilligers. We hebben bij zowel inwoners als professionals opgehaald wat zij nodig hebben om tot samenwerking te komen. Dit hebben we onder andere gedaan d.m.v. gesprekken, behoeftepeilingen en bijeenkomsten Daarnaast hebben we mooie verbindingen kunnen maken tussen formele- en informele zorg.
Informele zorg is zorg en ondersteuning die wordt gegeven door mensen die dat niet als hun beroep doen en er dus ook niet voor betaald worden
Informele zorg door vrijwilligers is een van de drie pijlers van informele zorg, naast mantelzorg en zelfregie. Onder informele zorg door vrijwilligers kun je zowel hulp door vrienden, kennissen en buren verstaan, als meer georganiseerde vormen van informele zorg vanuit organisaties als welzijnsorganisaties, buurt-/bewonersinitiatieven, zorginstellingen of religieuze organisaties
Vrijwilligerswerk doen in de informele zorg is een mooie optie voor mensen die zich willen inzetten voor een ander. Veel vrijwilligers geven aan dat ze het fijn vinden om iets voor een ander te kunnen betekenen, dat het veel voldoening geeft om ergens nuttig te zijn en om jezelf te kunnen ontwikkelen. Helemaal als het vrijwilligerswerk goed past bij jouw interesses, talenten en belastbaarheid.
Veel organisaties hebben moeite met het vinden en behouden van vrijwilligers. Het aantal vrijwilligers dat zich voor langere tijd structureel wil binden aan een taak of een organisatie neemt nu eenmaal af (bron: noaberzorg/BKL). Sommige organisaties lukt het echter prima om vrijwilligers te vinden. Wat kunnen we van hen leren? En wat geven vrijwilligers zelf aan nodig te hebben? Wij zijn hier achteraan gegaan en hebben recente kennis over vrijwilligerswerk in de informele zorg, aangevuld en getoetst met ervaring van mensen uit de lokale Limburgse praktijk, en omgezet in een aantal tips en tools voor organisaties in de (in)formele zorg
Met dank aan:
De Thoésvrijwilliger, Peel en Maas; Knooppunt Informele zorg Sittard-Geleen; Maatjesproject Stand-by/Alcander Heerlen; Meander/ Ruggesteun, steunpunt voor mantelzorgers Parkstad; MIK-PIW opbouwwerk Sittard; Noaberzorg Roggel; POH-ggz Huisartsenpraktijk De Wit Heerlen; Vraagverbinder van de Zelfregietool, Vrijwilligers Norbertuswijk Horst aan de Maas; Vrijwilligerscentrale CMWW Brunssum; Wijkverpleging Envida, Meerssen; WMO-consulent Horst aan de Maas; Woonvoorziening Hoeve Overhuizen Meander; WoTo-leeratelier in Beek; alle vrijwilligers, zorgvragers en mantelzorgers die we onderweg gesproken hebben.
Geen evenementen gevonden.
Wij zien zelfhulp als belangrijk en breed erkend onderdeel van informele zorg. In dit concept zetten (lim)burgers hun eigen ervaringen in om anderen te helpen. Deze ervaringsdelers staan klaar voor anderen die een (hulp)vraag hebben of een luisterend oor nodig hebben.
Sabrina is werkzaam als Praktijkondersteuner in GGZ bij de huisarts. Als POH GGZ heeft ze de training ‘Opstarten en begeleiden van een zelfregiegroep’ gevolgd in Heerlen. Vanuit de huisartsenpraktijk waar zij werkt zal ze starten met een zelfregiegroep.
Benieuwd naar het interview? Lees het hier
Geen evenementen gevonden.
Je zou denken dat er tegenwoordig genoeg aandacht is voor mantelzorgers. Helaas is dat in de praktijk anders. We zien dat veel mensen niet beseffen hoe het voelt en wat er van je wordt verwacht als je mantelzorger bent. Ook zien we dat mensen vaak niet weten dat ze mantelzorger zijn. 1 op de 4 mensen is mantelzorger. Ze doen het uit liefde of omdat het vanzelfsprekend is. Maar de combinatie werk en mantelzorg of fulltime mantelzorg kan zwaar zijn.
Wist jij dat er in Limburg meerdere Steunpunten Mantelzorg zijn waar jij terecht kunt met vragen of waar jij jouw zorgen kunt delen? Steunpunt Mantelzorg Zuid, Parkstad en Westelijke Mijnstreek stellen zich graag aan je voor.
Ben jij mantelzorger in de zorgsector? Dan zouden onze 15 tips voor mantelzorgers wel eens van pas kunnen komen.
Elvira Derks; ‘Goede patiëntenzorg is onlosmakelijk verbonden met informele zorg’
De toegevoegde waarde van informele zorg staat niet duidelijk op ieders netvlies. Daar valt nog een hele inhaalslag te maken!
Informele zorg wat is dat eigenlijk precies?
Informele zorg is álle onbetaalde zorg en ondersteuning die niet door een professional wordt verricht zoals bijvoorbeeld mantelzorg en zelfregie. Informele zorg gebeurt door een partner, familielid, vriend of kennis. De beste manier zoeken om samen te werken met informele zorgverleners en professionals dát is de uitdaging. Daarbij moet het uitgangspunt zijn dat de cliënt de best mogelijke zorg krijgt en de informele zorgverleners niet overbelast raken.
“De kracht van herhalen daar geloof ik heilig in”
Waarom is samenwerking tussen formele en informele zorg zo belangrijk en wat maakt het ingewikkeld? “Bij een grote organisatie zoals Zuyderland (6000 werknemers in de ziekenhuizen) is het lastig om iedereen goed te bereiken. Je moet niet alleen de juiste kanalen aanboren maar ook de focus op samenwerking blijvend onder de aandacht te brengen, blijven herhalen zodat het op de agenda blijft staan!”
Zuyderland en Informele zorg
Elvira is beleidsfunctionaris Persoonsgerichte Zorg/Kwaliteit & Veiligheid Zuyderland. Een professional die zich bezighoudt met informele zorg binnen het team Persoonsgerichte Zorg. “We willen de mens achter de patiënt beter leren kennen, daar hoort ook de mantelzorger bij. Daarbij stellen we ons steeds weer opnieuw de vraag: ‘wat kunnen wíj als ziekenhuisorganisatie doen om de positie en de rol van de mantelzorger te versterken?’ Met andere woorden: een nog prominentere rol geven. Wanneer de strategie gericht is op de best mogelijke zorg thuis dan betekent dit ook dat je niet alleen de wensen en behoeften van de patiënt, maar ook kijkt naar wat de sociale omgeving nodig heeft. De mantelzorger heeft allerlei zorgtaken en wordt aangespoord om mee te gaan naar gesprekken bij zorgverleners. Maar er is onvoldoende zicht op hoe het hele plaatje structureel is ingericht. Deelnemen aan projecten waar patiënten en mantelzorgers aansluiten is daarom belangrijk. Een voorbeeld hiervan is het Ouderenpanel om de zorg voor de oudere patiënt nog verder te verbeteren. Dat doen we samen met Burgerkracht Limburg. Naast mantelzorgers nemen ook overkoepelende partners deel aan de bijeenkomsten zodat helder wordt wat er ontbreekt om die persoonsgerichte zorg zo effectief mogelijk aan te bieden.
Meer bekendheid door middel van lotgenotencontact (de Zelfregietool)
We wijzen zorgverleners met patiëntencontacten op het bestaan van lotgenotencontact en mogelijkheden bij de informele zorg. De zelfregietool kan worden ingezet. De zelfregietool wordt vermeld op de aandoeningsgerichte pagina’s. Ook hebben we bekendheid eraan gegevens door middel van intranet berichten en verwijzen we naar www.zelfregietool.nl. Zuyderland kent fysieke themabijeenkomsten – waar patiëntenverenigingen aansluiten- en uitwisseling plaatsvindt. Naast deze fysieke bijeenkomsten verzorgen we webinars met de gelegenheid om per chat vragen te stellen aan de specialist. Dan zie je pas goed hoe mensen op elkaar reageren en de behoefte hieraan. Het positieve effect van lotgenotencontact is het gevoel hebben dat je er niet alleen voor staat. Die wetenschap doet een mens goed en dat is zichtbaar.
“Een fysiek trefpunt in het ziekenhuis dát is mijn droom en die van mijn collega’s”
Het ziekenhuis kent in tegenstelling tot zorginstellingen slechts korte contactmomenten met cliënten. Mijn droom is om binnen Zuyderland een fysieke plek te creëren. Een ontmoetingsplek voor professionals, patiënten en informele zorgverleners. Samen meer contact hebben waardoor een aansluiting binnen alle teams beter gewaarborgd blijft.
Bio Elvira
Elvira Derks 51 jaar is beleidsfunctionaris Persoonsgerichte Zorg/Kwaliteit & Veiligheid bij Zuyderland en van oorsprong verpleegkundige. Als mantelzorger weet ze ook uit eigen ervaring tegen welke knelpunten je aan kunt lopen. Om die reden ziet ze duidelijk niet alleen beroepsmatig maar ook gevoelsmatig de verschillende invalshoeken. Beleid vertalen naar de praktijk. Dát is haar missie!
