‘Zijn wie je bent. Beter kun je volgens mij niet worden.’
‘Zijn wie je bent’ dat is de naam van mijn praktijk in Hegelsom. Daar is alles mee gezegd en dat is ook wat Positieve Gezondheid uitdraagt. Soms gaat het leven moeizaam dat het even niet meer lukt. Onverwacht word je met tegenvallers, problemen, verlies geconfronteerd waardoor je jezelf opnieuw uit moet vinden. Dat gaat met vallen en opstaan. Iedere dag opnieuw ervaar ik in mijn contact met cliënten dat ‘gezond zijn’ meer is dan de afwezigheid van ziekte. Het gaat ook om meedoen in de maatschappij, zingevend bezig zijn en je nuttig voelen.
Én het gaat ook om de vraag ‘Leef je je leven zoals JIJ dat belangrijk vindt en waarin JIJ tot je recht komt, met alles wat je leven je toebedeeld’? Dát onderzoeken en jezelf onder de loep nemen, de (soms pijnlijke) zelfreflectie en ontdekken dat je een keuze hebt. Een keuze om te blijven doen wat je altijd deed óf om het anders te gaan doen.
Op deze manier word je als vanzelf meer naar positieve gedachten toe getrokken. Het is mooi om dan te zien dat mensen ontdekken dat ze meer zijn en kunnen dan ze voor mogelijk houden. Het gedachtengoed van Positieve Gezondheid is daarbij een goede leidraad. Door (soms spannende) stappen te zetten, te groeien leer je je eigen keuzes weer te vertrouwen.
Een duurzame verandering die je uit jezelf teweegbrengt.
Rouwverwerking
In mijn praktijk bied ik ook hulp bij rouwverwerking. We denken bij Verlies vaak aan het overlijden van een dierbaar persoon. Verlies heeft echter veel gezichten, denk maar aan verlies van Gezondheid, Vertrouwen, Veiligheid, Geloof, Hoop, toekomstperspectief en Vanzelfsprekendheid.
Dit alles kan maken dat het moeilijk is om de draad weer op te pakken. Hoe meer pijn het doet om ergens aan te denken, des te meer je soms de neiging hebt om het weg te drukken. Dat werkt mogelijk tijdelijk maar komt vaak als een boomerang terug op je bord.
Wat meespeelt is wat je van huis uit hebt meegekregen, je opvoeding en wat je geleerd hebt. Mogelijk ben je als kind een keer gestraft, afgewezen of genegeerd bij het tonen van emoties. Zonder daar overigens een oordeel over te hebben want dingen gaan zoals ze gaan. Heb je in je nest van herkomst de taal van het ‘voelen’ geleerd? Was er ruimte om over tegenslag, verandering en verlies te praten. En niet alleen over praten maar ook beleven, onderzoeken, erkennen? Werd het gezien, mocht het er zijn?
Het gaat erom om te zien wat je in ‘je nest van herkomst’ bent tegengekomen én welk verhaal jíj daar zelf van hebt gemaakt.
Het begint altijd met je verhaal en de bewustwording dat we ‘in dat nest’ heel veel hebben gekregen en ook hebben gemist. Meestal wordt er dan ergens wel een zaadje geplant waardoor je verder kunt.
Door het bieden van veiligheid, vertrouwen, te laten, te luisteren en vooral de ander in diens proces te laten, diens eigen onderzoek te laten doen.
Over dromen, drijfveren en inspiratie – “Waarom wordt iemand arts?”
“Voor mij begon het allemaal met het boek ‘Dorp aan de rivier’ van Anton Coolen.
Het verhaal van een dorpsdokter die zich inzet voor de dorpsbewoners. Hij is betrokken, leeft met hen samen in verbondenheid met de natuur. Dat boek las ik op de middelbare school. Het raakte me enorm als jong mens. Ik dacht meteen, dat wil ik ook! Mijn vwo-opleiding had ik afgerond, ik had de Alfa vakken gekozen en hoge punten gehaald. Natuur- en scheikunde, daar was ik eigenlijk helemaal niet zo goed in. Maar door dat boek wilde ik geneeskunde gaan doen. Dankzij mijn mooie cijfers mocht ik alsnog meedoen aan de loting. Ik kreeg een jaar de kans om de andere vakken alsnog te halen. Het feit dat je iets graag wilt, zegt lang niet altijd dat je het ook kan. Maar het mooie is dat het me wèl lukte. Het gebeurde gewoon. Ik lééf mijn droom en woon nu zelfs aan diezelfde rivier de Maas.”
“Ik wilde eigenlijk de dokter zijn die niet meer bestond”
Ik had affiniteit met het ouderwetse doktersverhaal, maar dat speelde natuurlijk in een heel andere tijd. Dat kon ik niet waarmaken in mijn eigen manier van werken. Mijn praktijk werd steeds drukker. Ik ging me steeds meer haasten en had te weinig tijd voor mijn patiënten. Daar werd ik niet blij van. Ik wilde eigenlijk de dokter zijn die niet meer bestond. Toen ben ik gaan nadenken. Waarom doe ik dit werk ook weer? Hoe kan ik dat op een goede manier doen voor de ander, maar ook voor mezelf? Met de rug tegen de muur kom je pas in beweging en ga je besluiten nemen. Het overlijden van onze dochter speelde daarin mee. Wat ik wilde doen moest op een andere manier gebeuren en de moeite waard zijn. Ik wilde mijn vak zodanig organiseren dat waardes die ík belangrijk vind daarin een plaats kregen. Het toeval wilde dat er een regionetwerk Positieve Gezondheid werd opgezet. Daar ben ik heen gegaan en die persoonlijke insteek voelde meteen goed voor mij. Daarmee wilde ik aan de slag. Mijn vrouw ondersteunde mijn plannen. Toen het financiële plaatje rond was kreeg ik de rust en ruimte in mijn hoofd en ging ik organiseren hoe mijn vak graag vorm wil geven. Ik ging samenwerken met twee collega’s die deze ‘nieuwe manier van werken ook omarmden en we hadden het geluk dat de zorgondersteuner ons steunden.
Anders werken en de weg naar Positieve Gezondheid
Positieve Gezondheid gaat uit van een brede kijk op gezondheid en werkt met zes dimensies. Deze dimensies komen voort uit onderzoek naar wat mensen zelf verstaan onder gezondheid, want een mens is meer dan zijn ziekte of beperking. Ook zingeving en kunnen meedoen bepalen kwaliteit van leven. Door het gebruik van het spinnenweb kunnen mensen hun eigen gezondheid in kaart brengen. Dat maakt duidelijk wat iemand nodig heeft om zich goed te voelen. En dat is lang niet altijd medicatie of een medische ingreep. Wanneer je als arts je patiënt écht ziet en hoort en oprecht de vraag stelt: ‘hoe gaat het met u?’ nodig je mensen uit. Dan vertellen ze eerder waar het schuurt en kom je tot de kern. Daardoor zijn minder verwijzingen naar specialisten nodig. De focus ligt dan op het voeren van eigen regie, het vermogen om je aan te passen aan de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Als arts ga je dan sámen met de patiënt (maar ook met andere zorgverleners, thuiszorg en de gemeente) op zoek naar een oplossing. Wanneer iedereen zijn of haar eigen verhaal doet dragen ze vaak zelf een oplossing aan. Dat is een heel andere insteek dan wanneer je alleen als arts de problemen wil oplossen. Als voorbeeld noem ik het huiskamerproject Béjèn in Afferden. Mensen die wekelijks bij ons op het spreekuur kwamen met lichamelijke klachten hebben we daar mee naar toegenomen en zien we vervolgens niet meer terug op het spreekuur. Er is weer verbinding gevonden, mensen zijn minder eenzaam, maken een praatje en ondernemen samen leuke dingen.
Een nieuwe praktijk
Sinds kort hebben we een nieuw praktijkpand in gebruik genomen waar we verder kunnen bouwen aan het gedachtengoed van Positieve Zorg. Naast de artsen is er ook ruimte voor fysiotherapie en logopedie. Daarnaast zijn er leerruimten voor studenten om samen met burgers projecten te doen. Via de tuin is de verbinding met de natuur gemaakt. Daar willen we een biologische moestuin opzetten waar we straks op een gezonde manier groenten en fruit willen kweken. Zo zijn we weer een stapje verder op weg. En zoeken we naar manieren om ‘goed te doen’ en naar mogelijkheden om dit te delen met de gemeenschap. Ik hoop dat het nieuwe integrale zorgakkoord de mogelijkheid biedt om zorgverzekeraars mee te krijgen om mee te durven dromen. Zodat we weer allemaal dicht bij de mens staan! Kortom, een ouderwetse dorpsdokter. Maar dan in een nieuw jasje!
Biografie
Hans Peter is huisarts en woont samen met zijn vrouw Simone in Afferden in een pand dat al 75 jaar “het huis van de dokter” is. Praktijk en woonhuis waren tot voor kort gevestigd in hetzelfde pand, dat al decennialang dient als ‘thuis’ voor verschillende dokters en hun gezinnen. Zo ook voor Hans Peter, zijn vrouw Simone en hun drie kinderen. Maar dat veranderde onlangs…
Alles komt uiteindelijk samen
Emmy is 64 jaar en afkomstig uit Den Helder. Na jarenlange omzwervingen strijkt ze uiteindelijk
– alweer 11 jaar geleden – neer in Vaals waar ze zich prima thuis voelt. Als Zzp’er is ze werkzaam in de palliatieve zorg. Daarnaast zet ze zich op meerdere vlakken in als vrijwilliger bij burgerinitiatieven in de Adviesraad Sociaal Domein Vaals en bij Vaals Verbind(t). Bij Burgerkracht Limburg doet ze dat als trainer voor Positieve Gezondheid.
“Wanneer lichaam en geest samenwerken ontstaat er helderheid, rust en balans”
Zen Shiatsu, Mindfulness en Positieve Gezondheid, het raakt elkaar allemaal.
Van huis uit is Emmy Shiatsu therapeute. Jarenlang runde ze met veel plezier haar eigen praktijk in Heerlen. Mindfulness sluit daar mooi bij aan, en dus breidde ze hiermee haar kennis uit. Ze gaf workshops voor bedrijven (o.a. APG, Rabobank). Mooi en uitdagend om te doen. Bij Thermae 2000 in Valkenburg gaf ze mede vorm en inhoud aan de Mindfulnessruimte en maakte er een ontspannings-CD. “Voor mijzelf zijn mijn werkgebieden ook een soort zoektocht geweest om tot de kern te komen. Er is een duidelijk raakvlak tussen deze drie gebieden, een soort verwevenheid haast. Alle disciplines kijken vanuit hun eigen perspectief naar het functioneren van de ‘algehele mens’ in de ruimste zin van het woord. Daar is bewustwording voor nodig. De vraag is echter: als je je daarvan bewust bent, hoe pak je het dan in de praktijk aan? Hoe reik je mensen iets aan wat daarbij helpt?
Aan de slag gaan met de zes dimensies van Positieve Gezondheid: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen aan het dagelijks leven helpt daarbij, evenals leven in het nu.
Dát is de uitdaging, uitgaande van het principe dat wanneer lichaam en geest samenwerken er helderheid, rust en balans ontstaat.”
Positieve Gezondheid als vrijwilliger én professional
“Eigen regie, veerkracht, kwaliteit van leven, zinvol leven, dat resoneert met mij”
Emmy heeft als kind zwaar astma gehad en weet dat gezondheid niet vanzelfsprekend is. Wanneer je dat op jonge leeftijd ervaart, speelt dat een rol in je verdere ontwikkeling. Je krijgt een andere kijk op dingen. Vanuit je eigen kracht kijk je naar wat je wel en niet kan. Dat draagt Emmy over als vrijwillige trainer Positieve Gezondheid bij Burgerkracht Limburg. Hier traint Emmy vrijwilligers in het gedachtengoed en het geven van workshops. Binnenkort gaat ze ook als professioneel trainer aan de slag. Voor haar werk is Emmy bijna 10 jaar begeleider geweest van zorgteams (zorgverleners die cliënten begeleiden in de thuiszorg). Verpleegkundige zorgverleners zijn vaak “redders” en werken meestal alleen. In een team functioneren is voor hen vaak ingewikkeld. Daar helpt Emmy bij. Mindfulness als tool werkt daarbij prima. Met Xandra Haas (trainer en ontwikkelbegeleider Positieve Gezondheid) gaat ze binnenkort aan de slag met een door hen samen ontwikkelde workshop, speciaal op deze doelgroep toegesneden.
Het spel “Alles op Tafel”; Een Andere Kijk, Een Ander Gesprek op Positieve Gezondheid
In maart is het spel “Alles op tafel” gelanceerd. Het doel is het spelenderwijs aangaan van het ‘andere gesprek’. Het spel wordt o.a. gebruikt in wijkcentra, bibliotheken, bij praktijkondersteuners en de ervaring is dat het werkt!
Het spel is al in 2021 door Ellen Spanjers ontwikkeld en is in heel Nederland getest. Door middel van het kiezen van plaatjes en opdrachtkaarten ga je aan de slag met je eigen Positieve Gezondheid. Iedereen kan meedoen. Van jong (vanaf 14 jaar) tot oud! Het is een uitnodigend spel en binnen verschillende doelgroepen getest door een projectgroep waarvan ook Emmy deel uitmaakte. Het helpt om betekenis te geven aan je leven en laat je zien hoe je zelf weer mee kunt doen aan het dagelijkse leven. “Superleuk om te spelen”, vertelt ze enthousiast. “Met de verkregen feedback, die overigens bij elke groep anders was, is het spel verder geoptimaliseerd. Het bordspel laat je kennis maken met de zes thema’s van Positieve Gezondheid. Het gaat over alledaagse dingen en is laagdrempelig. De onderwerpen die voorbijkomen in de opdrachtkaartjes zijn heel breed. Het kunnen vragen zijn over wat vind jij lekker om te eten, of waar maak jij je zorgen over? Er zijn 164 verschillende opdrachtkaarten, dus de keuze is groot, er zit van alles tussen.
Je krijgt inzicht in je eigen Positieve Gezondheid en wat dat voor jou betekent. Je leert hoe je Positieve Gezondheid actief in je eigen leven kunt inzetten. De vraag aan de spelers is dan: wat is voor jou belangrijk, waar word je blij van…en wat zou je graag anders willen? Open vragen vind ik altijd de mooiste vragen, die geven je ruimte om in actie te komen”.
We willen burgers laten zien wat Positieve Gezondheid kan bieden
Een gedachtegoed dat mensen kan helpen op vele gebieden
Vrijwilliger op vele fronten
“Een Zwerfkei en een Duizendpoot”. Zo omschrijft Leon zichzelf. Hij is overal en doet van alles. Een geïmproviseerd visitekaartje laat zien dat dat wel moet kloppen want een snelle blik op het kaartje leert dat hij zich met wel meer dan tien verschillende vrijwilligersfuncties bezighoudt. Waar komt deze gedrevenheid vandaan? Leon vertelt het graag: “Als je kijkt naar het Spinnenweb van Positieve Gezondheid scoor ik niet bepaald op de stabiliteit van mijn lichaam. Maar in mijn dagelijks leven doe ik mee; ervaar ik zingeving en kwaliteit van leven. Het spinnenweb in de praktijk toepassen, dat gun ik een ander ook.”
“Samen gezond”
Het VEZN-project Co-ownership van burgers bij Mijnstreekambities (Samen Gezond),
is één van de initiatieven waar Leon zich voor inzet. Dat doet hij met Eric Apon, projectmanager bij Burgerkracht Limburg. Samen zijn ze in Heerlen Noord, Geleen-Zuid (de Kluis) en Munstergeleen gestart met het bezoeken van verschillende groepen burgers van alle leeftijden. We gaan met mensen in gesprek om een beweging op gang te brengen. Door zelf aan de slag te gaan met gezondheid. Dit gebeurt via vragenlijsten die gebaseerd zijn op het gedachtengoed van “Positieve Gezondheid”. Op die manier willen we kijken of er ruimte is voor zogenaamde “community’s”. Wat we ermee willen bereiken? De kwaliteit en de betaalbaarheid in de zorg verbeteren want op dat gebied valt er in de Mijnstreek nog een hoop te halen. We hebben een structurele achterstand op het gebied van gezondheid, welvaart en welzijn die onder het nationale gemiddelde ligt. Daar proberen we wat aan te doen. Daarvoor gaan we op zoek naar wat verbeterd kan worden en kijken we hoe we dat samen kunnen doen omdat het echt meerwaarde heeft. Daarbij werken we samen met diegenen die de doelgroep goed kent zoals huisartsen, buurthuizen en de KBO.
“Ik ben een verbinder, een Christoffel; ik kan van los zand iets maken”
“Op mijn eigen manier kan ik mensen helpen.” “Wat bedoel je daar precies mee?” “Kijk, mijn lichaam kan hier en daar misschien nalaten, maar mijn geest werkt uitstekend. Ik kan inzetten op mijn eigen levenservaringen. Die waren niet altijd even gemakkelijk. In het verleden zijn mij dingen overkomen die ik bij een ander herken. Ik kan bruggen bouwen. Helpen door te luisteren, luisteren, luisteren… Ik probeer te voorkomen dat iemand in dezelfde valkuilen terechtkomt als ik. Het is belangrijk om goed waar te nemen, om te begrijpen hoe mensen denken, wat iemand beweegt. Zingeving is niet voor iedereen eenvoudig vooral niet als je in een isolement zit. In iedere wijk gaat het er anders aan toe. Je moet kennis hebben van de sociale kaart (als die er al is) maar als je dan eenmaal met elkaar in verbinding bent kun je ideeën ontwikkelen en samenwerken.
Biografie Leon Lemmens
Leon Lemmens gelooft in de inzet van de Presentie filosofie (Andries Baart) die uitgaat van rechtvaardige, menselijke verhoudingen. Dit staat in schril contrast met de verzakelijkte, marktgerichte op productie georiënteerde zorgverlening. Beroepsmatig was hij op vele terreinen actief. Zo was hij o.a.: kelner, chauffeur en uitvoerder in de bouw. Als vrijwilliger is hij voorzitter KBO Geleen-Zuid en de Kluis, Interim secretaris en ouderenadviseur KBO Westelijke Mijnstreek, Intermediair van Roma, Sinti’s en woonwagenbewoners in de Westelijke Mijnstreek. Spil in de wijk. Lid Burgertop Limburg. Toekomst Ambassadeur gemeente Sittard-Geleen. Lid van de Wmo-raad Sittard-Geleen. Lid van het Wijkplatform. Lid werkgroep Leefbaarheid. In zijn vrije tijd fietst en fotografeert hij en zingt hij in een gemengd koor.
“Wij hopen als jongerenambassadeurs van Burgerkracht Limburg zoveel mogelijk jongeren in de provincie Limburg te kunnen bereiken en bekend te maken met het begrip Positieve Gezondheid”.
“Fijn dat er daarna nog even nagepraat wordt over de opdrachten zodat de inhoud niet overheerst wordt door het spelplezier”, aldus een van de deelnemers.
Sneak preview
Sta jij net als wij helemaal achter het gedachtegoed ‘Positieve Gezondheid’? En ben jij of ken jij mensen in jouw netwerk die in zijn voor een nieuwe ervaring? Dan zoeken wij jou! Wij zijn een spel aan het ontwikkelen dat mensen op een speelse, laagdrempelige en uitdagende manier kennis laat maken met ‘Positieve Gezondheid’. Check hier alvast de sneak preview > https://youtu.be/DNKutWOWYM8
Wat bieden wij jou?
De primeur om dit nieuwe spel te bekijken én een leuke, leerzame ervaring, van ongeveer 2 uur. Iedereen is welkom vanaf 14 jaar. Jouw mening telt mee bij de ontwikkeling van het spel. Wij zorgen voor iets lekkers. Je reiskosten worden vergoed.
Wanneer?
Locatie: Burgerkracht Limburg, Mercator 1 in Sittard
Meer info > https://bit.ly/3l5FTQQ
Aanmelden kan via: Brigitte de Vries, 046-4208159, positiefgezond@burgerkrachtlimburg.nl
Zijn communities dé oplossing om burgers in beweging te krijgen zodat zij aan de slag gaan met hun gezondheid?
In de Mijnstreek ligt de gezondheid onder het nationale gemiddelde en is de zorg ten opzichte van andere regio’s het duurst. Daarom lopen er veel initiatieven die gezamenlijk werken aan een groter doel: de kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg in de Westelijke Mijnstreek naar een Next Level te brengen. Het project van Eric Apon, adviseur bij Burgerkracht Limburg is een van deze initiatieven. Hij gaat aan de slag met de vraag, hoe je burgers in beweging brengt om zelf aan de slag te gaan met hun gezondheid via communities. In de afgelopen maanden is er veel werk verzet.
In gesprek met de burger over positieve gezondheid
Als je een verandering teweeg wilt brengen dan breng je niet alleen de expertise van de professionals in beeld maar ook die van de burger. In dit VEZN-project (co-ownership van burgers bij Mijnstreekambities) concentreert Eric zich op burgers die kampen met structurele achterstanden in gezondheid, welzijn en welvaart. Hierbij gaat hij aan de slag in drie gebieden binnen de Mijnstreek; Geleen-Zuid, Heerlen-Noord en Munstergeleen. Maar hoe kom je in contact met deze burgers en welke vragen ga je stellen? Daar is de afgelopen maanden hard aan gewerkt.
Als basis is de vragenlijst van ‘positieve gezondheid’ gebruikt. Deze lijst gaat in op alle aspecten van gezondheid via het zogenaamde spinnenweb. Bij Burgerkracht Limburg omarmen we de beweging Positieve Gezondheid omdat deze makkelijk te gebruiken is en zichtbaar meerwaarde biedt voor burgers van alle leeftijden. Eric Apon, “De vragenlijst vormt dé basis van het onderzoek. We hebben de vragenlijst aangevuld met vragen over samenwerken in het verbeteren van de gezondheid en gaan persoonlijk, op een vertrouwde locatie met de burger in gesprek.”, maar organiseren ook bijeenkomsten waar we met meerdere burgers tegelijk in gesprek gaan. Alle organisaties en personen die actief zijn in onze onderzoeksgebieden zijn van harte welkom om samen met ons bijeenkomsten te organiseren. We sluiten graag aan bij wat er al is.
We werken samen met huisartsen, buurthuizen en KBO
Om een goed beeld te kunnen vormen en te achterhalen wat er speelt in de wijken werken we o.a. samen met huisartsen, buurthuizen en de lokale KBO’s. Zij kennen de burgers en de burgers kennen hen. Zo komen wij in contact met de juiste doelgroep.
Begin maart heeft Eric een workshop gegeven bij het KBO in Munstergeleen. “Het is goed om te horen dat ouderen positief bezig zijn met hun gezondheid. Hierbij staan wandelen en gezelschapsspelletjes spelen op nummer één. Maar de deelnemers gaven ook aan dat ze het fijn vinden om samen aan hun gezondheid te werken. Onderling vertrouwen en een veilige omgeving zijn belangrijke factoren om dit tot een succes te maken. Dit is belangrijke informatie voor het onderzoek en biedt perspectief voor het uiteindelijke doel, het vormen van communities.”
De stem van de burger
Voor de komende maanden staat er genoeg op de planning. In de Zuidkamer in Geleen-Zuid en in de Koffiepot in Hoensbroek is Eric één dagdeel in de week op een vast tijdstip aanwezig. Maar ook op andere plekken in Munstergeleen, Geleen-Zuid en Heerlen-Noord kan men met Eric in gesprek. Burgers kunnen bij Eric terecht en een afspraak maken voor een interview op een plek die zij prettig vinden. Op veel plekken wordt informatie gedeeld over het doel van het onderzoek en de gesprekken. Uiteindelijk willen we weten welke voorwaarden burgers stellen om samenactief aan de slag te gaan met hun gezondheid. Welke inzichten of ideeën hebben zij? De uitkomsten hiervan worden gebruikt om de communities in te richten.
Het project wordt mogelijk gemaakt door CZ (VEZN fonds) namens alle zorgverzekeraars.
“Positieve Gezondheid draait niet om hoe wij kijken naar iemand, maar hoe kijkt iemand naar zichzelf”, zegt Han von den Hoff in het interview door ‘De Beweging Limburg Positief Gezond’.
