Het belang van de verbinding tussen de academische wereld en de leefwereld.

Hoe kan je ervoor zorgen dat studenten die vooral met hun neus in de boeken zitten, ook een kijkje in de keuken krijgen van maatschappelijke organisaties?

In het eerste blok van het academische jaar krijgen studenten van de opleiding Gezondheidswetenschappen (specialisatie Beleid, Management en Evaluatie van Zorg) de opdracht om een project te doen voor een patiënt- of burgerinitiatief. Door onderzoek te doen voor een bepaald initiatief wordt er meer gedacht vanuit de mens en ontstaat er persoonlijk contact. 

Liza en Oliver gingen met hun groepje aan de slag met de organisatie Ypsilon. Ypsilon zet zich in voor de ondersteuning van familieleden en naasten van mensen met een psychotische kwetsbaarheid en wilde meer inzicht krijgen in hoe zij de samenwerking met hulpverleners ervaart. De onderzoeksvraag die de studenten meekregen was: Hoe ervaart u als naaste van iemand met een psychotische kwetsbaarheid de samenwerking met de hulpverlening?

Meer inzicht krijgen
“Dit onderzoek was voor Ypsilon van belang, omdat familieleden en naasten een grote rol kunnen spelen in het zorgtraject. Soms worden zij actief betrokken bij de behandeling, maar het komt ook voor dat ze nauwelijks worden meegenomen in het proces. Ypsilon wilde een beter beeld krijgen van hoe dit in de praktijk verloopt, zodat zij zich nog beter kunnen inzetten voor verbeteringen in de zorg en het beleid rondom psychische aandoeningen.Ypsilon stelde een groep respondenten beschikbaar die wij mochten interviewen. De meeste interviews vonden plaats via Zoom, wat verrassend goed verliep, ondanks de soms hogere leeftijd van de geïnterviewden. De respondenten waren erg open over hun ervaringen en beantwoordden al onze vragen eerlijk en uitgebreid. De vragen hebben we vooraf besproken met onze begeleider, Mea, die ons waardevolle feedback gaf waarmee we de gesprekken verder konden verfijnen.”

Met een beetje hulp
Het proces van het onderzoek was erg leerzaam. Ons contact met de opdrachtgever verliep soepel. We hielden hen via een WhatsApp-groep op de hoogte van onze voortgang en konden bij vragen altijd terecht bij onze contactpersoon. Ze was erg betrokken en stelde zelfs voor om een oefeninterview te houden, wat voor ons heel waardevol bleek. Tijdens dit oefeninterview beseften we pas echt hoe zwaar sommige onderwerpen konden zijn. Het was fijn om dit van tevoren te ervaren, zodat we beter voorbereid waren op de daadwerkelijke interviews.

Voor de werving van respondenten kregen we hulp van onze contactpersoon, die een selectie maakte van mogelijke deelnemers. Zij verstuurde onze flyer en geïnteresseerden konden zich bij ons melden. Dit proces verliep grotendeels goed, al was het soms lastig dat niet iedereen snel reageerde. Hierdoor moesten we uiteindelijk enkele mensen afwijzen omdat we al verder waren in ons onderzoek.

Persoonlijke verhalen en gevoelige onderwerpen
Wat ons het meest is bijgebleven van dit onderzoek, is de openheid en de persoonlijke verhalen van de naasten die we hebben gesproken. Vooral bij gevoelige onderwerpen merk je dat een interview veel meer diepgang biedt dan een vragenlijst. Eén van de respondenten hebben we zelfs thuis bezocht, wat zorgde voor een bijzondere en openhartige uitwisseling. Dit bevestigde voor ons hoe waardevol kwalitatief onderzoek is om echt de ervaringen van mensen te begrijpen en niet alleen oppervlakkige informatie te verzamelen.

Daarnaast viel het ons op dat naasten, ondanks hun grote betrokkenheid, vaak niet of nauwelijks worden meegenomen in het zorgtraject. De mensen die het meeste kennis hebben over de patiënt, worden vaak niet gehoord en moeten zelf actief achter informatie en afspraken aan. Ook blijkt dat de regelgeving rondom de behandeling van psychotische patiënten niet altijd toereikend is. Er zijn veel instanties die hulp willen bieden, maar als er één factor niet klopt – bijvoorbeeld als een patiënt onder invloed is van alcohol – kunnen zij vaak geen passende zorg bieden. Dit maakt de situatie voor zowel patiënten als hun naasten extra ingewikkeld.

Waardevolle lessen
Als toekomstige professionals nemen wij veel waardevolle lessen uit dit onderzoek mee. Het belang van open gesprekken, waarin mensen zelf hun verhaal kunnen vertellen, is ons nog duidelijker geworden. In de zorg en hulpverlening worden naasten soms te weinig betrokken of gehoord, en we beseffen nu hoe essentieel het is om hun ervaringen serieus te nemen. Daarnaast hebben we geleerd hoe belangrijk het is om actief te vragen naar ervaringen, omdat mensen niet altijd uit zichzelf delen wat hen bezighoudt. Dit inzicht zal ons in onze verdere professionele carrière zeker van pas komen. Ook hebben wij een beter begrip gekregen van de tekortkomingen in het huidige zorgsysteem en hopen we in de toekomst bij te kunnen dragen aan verbeteringen.”

Ypsilon is een vereniging die zich inzet voor familieleden en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid, zoals psychotische aandoeningen. De organisatie biedt ondersteuning, informatie en belangenbehartiging om ervoor te zorgen dat naasten beter betrokken worden bij de zorg en behandeling van hun dierbaren.