Limburgse samenwerking verbetert inzicht in gebruik hulpmiddelen

De Academische Werkplaats Hulpmiddelen voor Zelfredzaamheid (AWH-Z) presenteert de resultaten van een praktijkproject naar ervaringen met hulpmiddelen. De bevindingen geven een scherp beeld van wat goed gaat en waar nog verbeteringen nodig zijn voor gebruikers, mantelzorgers en professionals.

Resultaten praktijkproject Academische Werkplaats Hulpmiddelen 
Samen het verschil maken voor mensen die hulpmiddelen gebruiken: dat is wat de Academische Werkplaats Hulpmiddelen voor Zelfredzaamheid (AWH-Z) drijft.

De AWH-Z is een samenwerkingsverband in Limburg, opgericht in 2022, waarin Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht, Gilde Opleidingen, Sevagram, CZ, afdeling WMO Heerlen, Ieder(in), Burgerkracht Limburg en de Federatie Gehandicaptenorganisaties Limburg (FGL) samenwerken. Het project wordt mede gefinancierd door ZonMw, dat gezondheidsonderzoek en vernieuwing in de zorg stimuleert. Doel is het verbeteren van de aansluiting tussen onderzoek en praktijk, met een focus op hulpmiddelen die mensen met beperkingen helpen langer en prettiger thuis te wonen.

Doel en aanpak
Het praktijkproject had als doel een methodiek te ontwikkelen om structureel en periodiek behoeften en knelpunten van hulpmiddelengebruikers, hun mantelzorgers en professionals in kaart te brengen. Daarbij gaat het om ervaringen met de hulpmiddelen zelf én het verstrekkingsproces. Het project kende twee delen: de ontwikkeling van de methodiek en het verzamelen van resultaten.

Ontwikkeling van de methodiek
Er werd gekozen voor een digitale vragenlijst, met aparte versies voor hulpmiddelengebruikers/mantelzorgers en voor professionals. De lijsten werden drie keer getest met de doelgroep. Deelnemers beoordeelden de begrijpelijkheid, gebruiksvriendelijkheid en inhoud. De meeste vonden de vragen goed geformuleerd en de lengte prima. Slechts één deelnemer vroeg een papieren versie. Na enkele tekstuele aanpassingen werd geconcludeerd dat de vragenlijsten geschikt zijn om knelpunten, wensen en behoeften rondom hulpmiddelen en het proces op te halen.

Resultaten hulpmiddelengebruikers en mantelzorgers
In totaal vulden 44 hulpmiddelengebruikers en 22 mantelzorgers de vragenlijst in. Van de gebruikers ervaarden 14 knelpunten, zoals:

·        het hulpmiddel is vaak defect;  

·        reparaties duren lang of worden niet vergoed;  

·        het onderhoud gebeurt te weinig; 

·        het hulpmiddel is duur is of het hulpmiddel wordt niet of slechts gedeeltelijk vergoed.  

Daartegenover stond dat 30 van de 44 geen knelpunten hadden en relatief tevreden waren. 84% gaf aan dat het hulpmiddel het probleem dat zij ervaarden bij een dagelijkse activiteit oplost, wat leidt tot meer vrijheid, zelfredzaamheid en maatschappelijke deelname. Mantelzorgers zagen verbeteringen in lopen, buitenshuis gaan en het voorkomen van uit bed vallen. Wel ervaart 30% van de gebruikers nog problemen bij andere activiteiten zonder hulpmiddel. Het aanvraag- en verstrekkingsproces wordt soms als traag en bureaucratisch ervaren.

Resultaten professionals
Ook 91 professionals – ergotherapeuten, WMO-consulenten en adviseurs hulpmiddelen – vulden de vragenlijst in. De helft gaf aan dat cliënten vaak niet weten waar ze terechtkunnen voor een hulpmiddel. 85% vond dat cliënten over het algemeen tevreden zijn en dat het verstrekte hulpmiddel het probleem oplost én de goedkoopste optie is. Zo’n 30% zag knelpunten zoals:

• uiteenlopende WMO-vergoedingen per gemeente;
• lange aanvraagprocedures;
• te veel focus op de goedkoopste optie in plaats van op functionele en technische geschiktheid.

Vervolg
De AWH-Z onderzoekt nu of de vragenlijsten verder kunnen worden toegespitst op verschillende instanties die betrokken zijn bij de hulpmiddelenzorg en of landelijke uitrol van deze methodiek mogelijk is.