Kleine locatie met grote servicebereidheid
in Gennep ligt de meest noordelijke spreekuurlocatie PSZ van Limburg. Deze kleine gemeente net boven Venray telt slechts 17.071 inwoners. Toch bestaat ook hier de mogelijkheid om wekelijks een inloopspreekuur te bezoeken op vrijdagmiddag in de bibliotheek tussen 14.00 uur en 15.00 uur.
Er is blijkbaar behoefte aan, want er wordt dankbaar gebruik van gemaakt van deze inloopsessies. Een afspraak maken is niet nodig. Leon Willems staat je graag te woord en geeft advies bij vragen over arbeidsongeschiktheid, ziekte en sociale zaken. Hoe dat precies in zijn werk gaat in Gennep? Leon vertelt er hieronder meer over.
Sociale wetgeving roept vragen op
Leon werkt als juridisch medewerker bij Vluchtelingwerk in Grave. Als vrijwilliger is hij spreekuurhouder in Gennep. Zijn rijke arbeidsverleden is daarbij helpend. Hij werkte bij diverse gemeenten als klantmanager, beleidsmedewerker, beslisambtenaar en begeleider van statushouders. Hij is goed op de hoogte van de sociale wetgeving. Cliënten kunnen minder snel terecht bij de reguliere instellingen vanwege lange wachttijden, personele onderbezetting en de beperkte hoeveelheid beschikbare uren. Dat frustreert, en dan is het inloopspreekuur een uitkomst of in ieder geval een stap in de goede richting. Hier wordt meer tijd uitgetrokken voor een gesprek en vervolggesprekken worden snel ingepland. Je hoeft er geen weken op te wachten.
Laagdrempeligheid werkt. ’Als het nodig is pak ik mijn fiets en ga ik op huisbezoek’
Het spreekuur is dus een stuk laagdrempeliger. Mensen lopen gewoon even binnen. Leon is bovendien ook te bereiken via Whatsapp. Hij voorziet in een behoefte en treft mensen van allerlei nationaliteiten met de meest uiteenlopende hulpvragen. Mensen weten hem te vinden. Via kabelnieuws, de gemeentegids of folders bij huisartsen en tandartsen en via mond-tot-mond reclame. Ze blijven vaak langer dan de duur van het spreekuur. Daarin is Leon gemakkelijk. “Ik zit momenteel in een pré-pensioenregeling en ben flexibel. Ik maak vervolgafspraken op de zaterdagochtend als het nodig is en ga zelfs zondag op huisbezoek”. Hij is daarin vrij relaxed en heeft ook nooit problemen met mensen, want ze voelen zich door hem gehoord en gezien. “Bij het inloopspreekuur vertellen mensen mij hun verhaal”. Voor aanvang van het vervolggesprek bekijkt Leon de mogelijkheden van wat hij voor iemand kan betekenen, welke hulp hij kan/mag bieden. Aan de hand daarvan plant hij het vervolggesprek in. Indien nodig begeleidt hij mensen naar de gemeente of het UWV. “Vrijdag is een interessante dag om te werken. Gemeentehuizen en andere instanties zijn dan meestal dicht. Dus dan komen de mensen hier met bijvoorbeeld een brief van de gemeente. Dan kan ik in ieder geval al zeggen dat ze bepaald informatie moeten aanleveren en terug moeten komen. Of ze komen met rekeningen en vragen over de afsluiting van de elektriciteit”. Dat is zo vlak voor het weekend een probleem. Meestal maakt hij dan een mail voor gemeenteambtenaren zodat deze maandagochtend meteen gelezen wordt. In de gemeente Gennep wordt daar adequaat op gereageerd. “Het contact met de wethouder en ambtenaren is goed. Korte lijnen. Je kunt gewoon bellen en wordt persoonlijk te woord gestaan. Het voordeel van een kleinere gemeente”.
Bredere inzet
Waar overige spreekuurhouderlocaties zich voornamelijk bezighouden met arbeidsongeschiktheid/UWV is dat bij Leon nog iets breder. Ook sociale zaken pakt hij op. Als er problemen zijn met hulpvragen richting de sociale dienst dan brengt hij contacten tot stand met de gemeente en/of gaat met mensen mee. Vragen met betrekking tot de Wmo of de participatiewet komen ook veelvuldig voor. Leon is voornemens om ook na zijn pensionering zijn werk als spreekuurhouder voort te zetten.
Als ze met een glimlach op het gezicht naar buiten wandelen heb ik iets goeds gedaan
Waar zijn bevlogenheid om te helpen vandaan komt? “Waarschijnlijk heeft het te maken met mijn opvoeding. Van jongs af aan ben ik al dienstverlenend. Ik help mensen en krijg daar iets moois voor terug. Als ze met een glimlach naar buiten wandelen heb ik iets goeds gedaan”. De verscheidenheid aan vragen is groot, maar wat opvalt is dat er momenteel veel financiële vragen binnen komen bijvoorbeeld over elektriciteits- en energiekosten. Veel sociale huurwoningen zijn meestal niet goed geïsoleerd. Dat is iets wat duur uitpakt en zorgt voor onrust. Je kunt hiervoor terecht bij het energieloket, maar de vraag wordt toch ook bij hem neergelegd omdat mensen ermee in hun maag zitten.
De focus moet liggen op de menselijke maat
“Ambtenaren zijn vaak overbelast. Klantgerichtheid en dienstbaarheid uiteindelijk begint alles met een goede bejegening. Anders werkt het niet. Er wordt niet altijd goed omgegaan met een hulpvraag. Dat is geen verwijt maar een gegeven. Ik wéét waar ik over spreek want ik ben zelf ambtenaar geweest. Je bent gebonden aan tijd. Mensen worden te vaak geconfronteerd met lange wachttijden, en als er dan ook nog weinig tijd wordt vrijgemaakt en ze hun verhaal niet kwijt kunnen houdt het op.
De menselijke maat ontbreekt soms. Voor hulpvragers voelt het of ambtenaren zich verschuilen achter de regels. Het gevaar bestaat dat mensen zich hierdoor niet serieus genomen voelen. Ze voelen zich afgeschoven en dan komt er natuurlijk ook geen vervolggesprek”.Eigenlijk komt alles hierop neer: “Werkelijke hulp begint met nederigheid: je moet oprecht wíllen helpen en jezelf niet beter dan een ander voelen. Jíj moet de geduldigste zijn en ook je ongelijk kunnen aanvaarden; inzien dat je niet begrepen hebt wat de hulpvrager al lang begrepen had”.
Naomi is 22 jaar oud en werkt als horecamedewerkster bij ‘Van der Valk’. Ondanks haar vaste inkomen raakt ze het financiële spoor bijster en bouwt ze schulden op. Dat wil ze oplossen. Met hulp van de Kredietbank lukt het haar! Ze heeft nu duidelijkheid in haar in- en uitgavenpatroon, behoudt het overzicht en weet hoe ze beter met financiën kan gaan omgaan. Dat biedt haar meer rust en voelt goed!
Een onstabiele financiële situatie
In Geleen woonde Naomi samen met haar toenmalige vriend. Ergens wist ze dat haar financiële positie niet stabiel was. Ze zou eraan werken. Tenminste, dat was het plan maar het liep anders. Er waren diverse problemen op gebied van werk, school en in de relationele sfeer Ze bouwde schulden op. Alles liep door elkaar heen. Toen de relatie over was ging Naomi weer bij haar ouders wonen. Ze besloot haar problemen serieus aan te pakken en zocht hulp. Haar schulden heeft ze inmiddels helemaal afbetaald. Met hulp van de Kredietbank Limburg kon ze een regeling treffen bij bedrijven als KPN en Essent. Met hen werden afspraken gemaakt waardoor ze achterstallige betalingen in termijnen mocht aflossen. Hoe werkt zo’n hulpverleningstraject bij de Kredietbank en hoe kom je daar terecht? “Via het jongerenloket ben ik verwezen naar de Kredietbank. Daar heb ik alles wat er bij mij speelde verteld. Samen met casemanager Roy heb ik alles op een rijtje gezet: mijn inkomsten en uitgavepatroon en de schulden die ik had. Op papier werd het plaatje duidelijk en kreeg ik eindelijk inzicht.
Chaos in het hoofd en impulsuitgaven
“Zelf had ik dus een slecht inzicht in mijn uitgaven en ben blij dat ik tijdig aan de bel heb getrokken. Financiële post wordt vaak ingewikkeld geformuleerd. Je ontvangt vaak een hoop tekst die het onnodig moeilijk maakt. Ook het feit dat er veel digitaal gestuurd wordt maakt dat je het makkelijker vergeet. Ik ben heel goed geholpen zowel door het jongerenloket als door de Kredietbank. Die hulp is er maar dat moet je wèl weten. Het heeft me behoedt voor erger en ik ben daardoor gelukkig niet in de schuldhulpverlening terecht gekomen. Daar ben ik dankbaar voor.
Ik heb ADD (Attention Deficit Disorder). Dat is een aandachtstekortstoornis die gepaard gaat met hyperactiviteit, overgevoeligheid voor prikkels, onoplettendheid en verminderde concentratie. Je mist een stofje. Het betekent in de praktijk dat je constante onrust in je hoofd ervaart. Ik deed impulsuitgaven. Dat is nu een stuk minder doordat ik nu medicatie gebruik en door hetgeen wat ik geleerd heb. Nu wéét ik wat ik over houd, nog kan missen en kan spenderen, Voorheen had ik daar geen weet van. Tijdens het traject leerde ik elk dubbeltje omdraaien om bijvoorbeeld boodschappen te doen. Ik had wel een vast inkomen maar ging daar niet goed mee om. Door de hulp die ik heb gekregen is het makkelijker te behapstukken. Sparen vind ik nog steeds moeilijk maar ik ben bewuster geworden van wat ik écht nodig heb, kan en mag uitgeven en wat ik moet overhouden. Dat stukje is voor mij inmiddels wel duidelijk geworden en zit goed in mijn hoofd. Ik moet er wel blijvend aandacht aan besteden, rustig blijven, twee keer nadenken voordat ik handel.
De Escaperoom “We willen jongeren laten zien wat het inhoudt om in de schulden te zitten en hoe je daar ook weer uit kunt komen”
Door haar casemanager kwam Naomi terecht bij de Escaperoom. Dat is een samenwerking tussen Kredietbank Limburg, Zuyd groep, Zo Wonen en Burgerkracht Limburg. “De Escaperoom wil jongeren laten zien wat het inhoudt om in de schulden te zitten en hoe je daar weer uit kunt komen. Hoe je je problemen kunt oplossen. Het biedt een uitweg, je kunt letterlijk ontsnappen. We werken samen met scholen, mbo, hbo maar ook basisscholen en meestal met kleine groepen. In een omgebouwde caravan gaat een groepje leerlingen/studenten aan de slag met opdrachten. Hun klasgenoten voeren in de klas dezelfde opdrachten uit. De kern van de opdracht is om een overzicht te krijgen van inkomsten, uitgaven en schulden. Gaandeweg bieden de tussenuitkomsten codes om extra informatie te krijgen. De groep in de caravan kan communiceren met de groep in de klas. In de voor- en nabespreking praten we met jongeren over hoe ze zelf aan geld komen, waar ze geld aan uitgeven, bij wie ze terecht kunnen voor hulp.
“Durf te vragen”
De rode draad in het programma is “Durf te vragen”. Vraag om hulp want dat doen jongeren niet gauw. Ze gaan uit van het perfecte plaatje, schaamte speelt een rol. Daar komt nog bij dat er vanaf je 18e financieel verantwoordelijk wordt voor je eigen geldzaken. Dan moet je wel weten hoe het precies werkt. Als ik mijn verhaal vertel zie ik dat het mensen aangrijpt, het kan je zomaar overkomen.
Vanaf september gaan we officieel van start met de workshops op scholen. Nu is het nog uitproberen en bijschaven. De ervaringsdelers zijn betrokken bij de doorontwikkeling van het programma en de caravan én zijn medebegeleiders van de groepen die ze bezoeken. Dit doen ze met veel enthousiasme want ze weten dat het werkt! Wat Naomi nog wil meegeven: “doe waar je hart ligt, spreek jezelf uit maar vergeet vooral niet om hulp te vragen als het nodig is. Doe mee met de Escaperoom die is niet alleen leerzaam het is ook superleuk om te doen!
